WO2Net bouwde mee aan Onsland.nl

Samenwerking was essentieel om deze website tot stand te brengen.

• Het Indisch Herinneringscentrum (IHC) heeft de inhoudelijke kennis en het netwerk van de ervarings- en herinneringsgemeenschappen om wie het gaat.
• De KB heeft in het programma Metamorfoze zorg gedragen voor de selectie en digitalisering van relevante archieven.
• WO2Net heeft haar netwerk geactiveerd om hun digitale archieven en collecties te verrijken en te ontsluiten. Via een open oproep hebben we instellingen gefaciliteerd financiering aan te vragen om hun digitale collecties te verrijken, te koppelen en aan te bieden voor publicatie op onsland.nl.

Het doel van de website bij aanvang was duidelijk:

het vergroten van de beschikbaarheid van de meerstemmige Indische erfgoedcollecties en kennis over de geschiedenis hierachter.

In de eerste plaats voor mensen met een eigen band met de geschiedenis uit eerste en latere generaties. Maar ook voor het algemene publiek dat over het algemeen te weinig kennis heeft over de koloniale geschiedenis en de manier waarop dit doorwerkt vandaag de dag.

Op basis van een aantal eerste aangesloten collecties, verrijkt met thesaurustermen uit de nieuwe Indisch Erfgoed Thesaurus, werden eerste prototypes gemaakt in lijn met de website Oorlogsbronnen.nl.

Snel werd duidelijk dat deze geschiedenis en deze collecties een specifieke aanpak nodig hadden.

• Ten eerste zijn koloniale collecties bij voorbaat gekleurd: gevormd door de koloniale machthebber. Als gebruiker moet je meer weten van die context om te begrijpen wat je precies aan informatie kunt halen uit een specifieke bron.
• Ten tweede bestaat de ‘postkoloniale’ gemeenschap uit een groot aantal verschillende gemeenschappen (Indisch, Moluks, Indo-Chinees, Papoea, maar ook veteranen, nabestaanden van geïnterneerden en anderen) elk met hun eigen verhaal en beleving bij de geschiedenis. We hadden onszelf tot doel gesteld ervoor te zorgen dat dit meerstemmige verhaal op de site terug te vinden zou zijn.

Met een divers samengestelde (gast)redactie ging IHC voortvarend aan de slag met het schrijven van verhalen, om daarin onderbelichte perspectieven naar voren te brengen en zo context toe te voegen bij de bronnen. WO2Net zorgde er vervolgens voor dat deze verhalen op zoveel mogelijk relevante plekken op de website worden getoond.

De persoonlijke tijdlijnen op Oorlogsbronnen.nl zijn een gewaardeerd onderdeel van die website.

Middels een tijdlijn worden gebeurtenissen van één persoon getoond, waarbij die gebeurtenissen zijn opgebouwd uit diverse bronnen. Voor personen betrokken bij de geschiedenis van Nederlands-Indië/Indonesië werkt deze aanpak om een aantal redenen niet.

1. Ten eerste bestrijken ze een veel langere geschiedenis dan de periode 1940-1945. Dat maakt het moeilijker te bepalen welke gebeurtenissen op zo’n tijdlijn wel en niet relevant zijn voor de scope van de website.
2. Ten tweede zijn er over veel personen maar één of twee levensgebeurtenissen bekend, waardoor de tijdlijnen heel leeg blijven.
3. Tot slot zien we bij onsland.nl, meer nog dan bij Oorlogsbronnen.nl, dat mensen een emotionele connectie hebben met de bronnen (de scans) zelf: ze vormen niet zelden een fysiek aandenken aan een familielid en bevatten daarnaast vaak nog aanvullende informatie, bijvoorbeeld in een veld met aantekeningen. Deze informatie is meestal niet als gestructureerde data op te nemen in de database achter de website. Waar mogelijk hebben we daarom de scans een prominente plek gegeven in zgn. persoonsdossiers, in plaats van op een tijdlijn

Een andere manier waarop we geprobeerd hebben specifieke perspectieven toe te voegen en uit te lichten is door speciale aandacht te geven aan oral history-collecties. Personen die geïnterviewd worden over hun beleving bij historische gebeurtenissen doen dat vanuit een heel persoonlijk perspectief. Dat zijn waardevolle bronnen, maar meestal gemaakt door en voor onderzoekers: ze zijn vaak tot wel drie uur lang en behandelen allerlei verschillende thema’s.

Om deze interviews voor een algemeen publiek aantrekkelijk te maken presenteren we deze in de vorm van fragmenten, die we hebben verrijkt met termen uit de Indisch Erfgoed Thesaurus en voorzien van eigen titels. Daardoor kunnen we deze fragmenten nu weer tonen in verhalen, maar ook op andere relevante plekken op de site. Zo is het mogelijk dat een familielid in een specifiek kamp krijgsgevangen heeft gezeten en dat er iemand is geïnterviewd die in dezelfde regio ook krijgsgevangen was. Langs deze weg krijg je als gebruiker een beeld van de beleving van mensen met vergelijkbare ervaringen.

De komende jaren blijft WO2Net betrokken bij het beheer en de doorontwikkeling van Onsland.nl. Er zullen nog nieuwe collecties worden aangesloten en verrijkt. Ook is het beter vindbaar maken en het aanbieden van relevante context bij bronnen en zoekopdrachten een continu proces. De komende jaren zal het IHC vooral werken aan het verder uitbreiden van het onderdeel educatie op Onsland.nl. WO2Net toetst daarbij de technische haalbaarheid van ideeën en denkt mee over de rol die digitale bronnen kunnen spelen bij het ondersteunen van educatieve taken. Ook blijft WO2Net nieuwe collecties aansluiten en is er in de komende twee jaar nog ruimte voor instellingen om financiering aan te vragen voor verschillende activiteiten met als doel de beschikbaarstelling van collecties via Onsland.nl.

Met Onsland.nl is een nieuwe thematische website gerealiseerd die de kracht laat zien van het samenbrengen van bronnen en informatie over een specifieke historische periode. De hoop is dat we samen met ons netwerk kunnen blijven bijdragen aan een beter begrip van zowel persoonlijke familiegeschiedenissen, historische gebeurtenissen en de doorwerking van kolonialisme vandaag de dag.