Onderzoek Geluiden uit de Stilte

oorlogvoorderechter

18.09.2024

oorlogvoorderechter

Collaboratieverleden ouders 80 jaar na oorlog nog steeds problematisch

Diemen, 13 september 2024 – Tachtig jaar na het einde van de Tweede Wereldoorlog ervaren kinderen van Nederlanders die de kant kozen van de Duitse bezetter, nog steeds problemen met dit verleden. Uit het onderzoek ‘Geluiden uit de Stilte’, uitgevoerd door ARQ Kenniscentrum Oorlog, Vervolging en Geweld, blijkt onder andere dat ongeveer een vijfde van de Nederlandse bevolking zich niet prettig voelt bij het idee dat mensen in publieke functies het kind van een collaborateur zijn. Een klein deel (ongeveer 8%) geeft aan zich niet prettig te voelen als een vriend of collega een collaboratieverleden in de familie heeft.

Daar tegenover staat dat ongeveer de helft van de Nederlandse bevolking geen moeite heeft om in persoonlijke en professionele contacten te maken te hebben met kinderen van collaborateurs. Hoewel het bij het ongemakkelijk voelen om een minderheid van de respondenten gaat, kunnen de gevolgen voor betrokkenen groot zijn. Kinderen die klachten ervaren met betrekking tot dit oorlogsverleden van hun ouders, zoeken mogelijk uit schuld en schaamte vaak geen hulp. Een deel van de kinderen van collaborateurs is bang voor sociale uitsluiting.

“Het oorlogsverleden van mijn ouders beperkt mijn sociale leven. Ik heb geen vrienden. Ik heb wel kennissen, maar geen vrienden.”

Ook kunnen ze loyaliteitsconflicten binnen het gezin ervaren. Deelnemers aan het onderzoek vinden het belangrijk dat zorgverleners de context van de familiegeschiedenis en de Tweede Wereldoorlog kennen.

Meer informatie over het project ‘Doorwerking van Collaboratie’ is te vinden op op de website van ARQ.

Impact openstelling CABR

Vanaf januari 2025 wordt het Centraal Archief Bijzondere Rechtspleging (CABR) in fases openbaar en digitaal doorzoekbaar. Dit archief bevat de dossiers van personen die in de jaren 1940-1945 werden verdacht van collaboratie met de Duitsers. Het onderzoek laat over de impact van de openstelling van het CABR een wisselend beeld zien. Het grootste deel van de ondervraagden met collaboratie in de familiegeschiedenis is nieuwsgierig en ziet de openbaarmaking ook als middel om onderzoek te doen en taboes te doorbreken. Een ander deel voelt angst rondom de openbaarmaking. Sommigen ervaren een toename van klachten en overwegen (opnieuw) hulp te zoeken.

Informatiebijeenkomsten

Om ondersteuning te bieden en ruimte te geven aan mogelijke vragen organiseert ARQ in samenwerking met ‘Oorlog voor de Rechter’ en verschillende regionale historische centra, op diverse plekken in het land informatiebijeenkomsten. Daar zal aandacht worden besteed aan de impact van de openstelling en de mogelijkheden voor psychosociale ondersteuning en hulp. Ook zal worden ingegaan op de betekenis van het toegankelijk maken van het CABR. Zie hier voor meer informatie: arq.org.

Onderzoek 'Geluiden uit de Stilte'

Het onderzoek werd uitgevoerd van september 2023 tot augustus 2024, in opdracht van het ministerie van VWS. Het omvat een literatuurstudie, interviews en onderzoek op basis van een representatief panel. Doel van het onderzoek was, om naar aanleiding van de openstelling van het CABR, in kaart te brengen in hoeverre de oorlogsgeschiedenis nog doorwerkt in het leven van kinderen van collaborateurs en welke zorg en ondersteuning zij wensen. Ook werd onderzocht hoe de Nederlandse samenleving aankijkt tegen deze kinderen en wat de impact kan zijn van de openstelling van het CABR.

Oorlog voor de rechter

Vanaf januari 2025 zal het CABR in fases digitaal toegankelijk voor publiek en zullen de eerste dossiers te vinden zijn via www.oorlogvoorderechter.nl. Oorlog voor de Rechter is een gezamenlijk project van het Nationaal Archief, Stichting WO2Net, het Huygens Instituut en het NIOD Instituut voor Oorlogs-, Holocaust- en Genocidestudies

ARQ

ARQ Kenniscentrum Oorlog, Vervolging en Geweld is onderdeel van ARQ Nationaal Psychotrauma Centrum, dat ruim 50 jaar preventieve ondersteuning en advies biedt, wetenschappelijk onderzoek doet naar psychotrauma en opleidingen en trainingen verzorgt. ARQ zorgt voor mensen met psychotraumaklachten door screening, diagnostiek en behandeling. Daarnaast adviseert ARQ organisaties en overheid over de inrichting van zorg voor getroffenen. ARQ Kenniscentrum Oorlog, Vervolging en Geweld ondersteunt het WO2-veld en getroffenen van oorlog en geweld (waaronder ook veteranen) met praktisch beleidsonderzoek, kennisverspreiding en vorming van netwerken.

Wo2Net
Contactgegevens

Stichting WO2Net
Vijzelstraat 32
1017 HL Amsterdam

©2024 – Alle rechten voorbehouden


Oorlog voor de Rechter genomineerd voor Computable Awards 2024

oorlogvoorderechter

28.08.2024

oorlogvoorderechter

Het project Oorlog voor de Rechter is genomineerd voor de Comptable Awards. Dit is een van de belangrijkste IT-Awards in Nederland. De nominatie valt in de categorie ‘Partnerprojecten’. Een stem kan vanaf nu worden uitgebracht via deze link. We hopen natuurlijk op uw steun. Stemmen kan tot 21 oktober van dit jaar. 

Met de nominatie wordt waardering uitgesproken voor de samenwerking tussen het Nationaal Archief, WO2Net, Huygens Instituut, NIOD Instituut voor Oorlogs-, Holocaust- en Genocidestudies, de ministeries van OCW, VWS en J&V en de technische partners Spinque, Norday, OASIS en Picturae.  

Oorlog voor de Rechter is door een vakjury geselecteerd binnen de categorie partnerprojecten, samen met negen andere samenwerk-projecten, uit 41 inzendingen. De inzendingen zijn getoetst op complexiteit, risico’s, toegevoegde waarde, originaliteit, innovatieve kracht en de rol van de leverancier. 

Op 27 november zullen de winnaars bekend worden gemaakt tijdens een uitreiking in de Jaarbeurs Utrecht. Dit is de negentiende editie.  

Wo2Net
Contactgegevens

Stichting WO2Net
Vijzelstraat 32
1017 HL Amsterdam

©2024 – Alle rechten voorbehouden


Informatiebijeenkomsten openbaar en online CABR

oorlogvoorderechter

oorlogvoorderechter

Het Centraal Archief Bijzondere Rechtspleging (CABR) bevat de justitiële dossiers van zo’n 425.000 personen die werden verdacht van collaboratie tijdens de Tweede Wereldoorlog. Vanaf 2025 is dit archief openbaar en voor iedereen in te zien. Vooruitlopend hierop worden verspreid over het land informatiebijeenkomsten gehouden. Er wordt ingegaan op het belang van het laagdrempelig toegankelijk maken van dit grootste oorlogsarchief van Nederland en op de impact hiervan op nabestaanden van de mensen die in het CABR voorkomen.

Een laagdrempelig toegankelijk CABR biedt de mogelijkheid om te komen tot dialoog, nieuwe (wetenschappelijke) inzichten en verleden te verwerken. Voor nabestaanden van verdachten, maar ook van vervolgingsslachtoffers en verzetsdeelnemers die voorkomen in het CABR, kan echter het effect van het online doorzoekbare archief groot zijn en emoties oproepen. Het archief kan nieuwe en confronterende informatie bevatten over wat er met familieleden is gebeurd, waar familieleden van zijn verdacht of voor zijn veroordeeld. Daarnaast kan de oorlogsgeschiedenis in kleinere gemeenschappen nog erg leven en het effect van een online doorzoekbaar CABR dan ook groot zijn.

Hier gaan we over in gesprek tijdens de informatiebijeenkomsten, waarvoor het project Oorlog voor de Rechter, ARQ Nationaal Psychotrauma Centrum en regionale archieven de handen ineen hebben geslagen. Niet alleen de mogelijkheden van een digitaal doorzoekbaar CABR, maar ook de impact ervan staat op het programma. Ook wordt ingegaan op de mogelijkheden in het verkrijgen van de juiste zorg, hulp en ondersteuning. Alsmede de regionale oorlogsgeschiedenis.

Een openbaar Centraal Archief Bijzondere Rechtspleging

De eerste data van de informatiebijeenkomsten zijn inmiddels bekend. We starten in Overijssel waar bij Collectie Overijssel in Zwolle op 9 september de eerste bijeenkomst plaatsvindt. Via de websites van Oorlog voor de Rechter en van ARQ staat onderstaand overzicht van data en locaties en een doorverwijzing naar de aanmeldpagina gepubliceerd. Dit overzicht wordt komende tijd aangevuld en uitgebreid met meer locaties (ook meerdere per provincie), tijden en aanmeldmogelijkheden (versie 24 oktober 2024):

  • Zeeland in Goes in de Raadszaal van het Stadskantoor op maandag 21 oktober, 10.00 -13.00 uur
  • Drenthe in Assen in Drents Archief op maandag 4 november, 14.00 – 17.00 uur
  • Groningen in Groningen bij Groninger Archieven op dinsdag 5 november, 11.00 – 14.00 uur
  • Limburg in Maastricht bij het Historisch Centrum Limburg op vrijdag 8 november, 14.00 – 17.00 uur
  • Gelderland in Arnhem bij het Gelders Archief op vrijdag 8 november, 15.00 – 18.00 uur
  • Noord-Holland in Hoorn bij het Westfries Archief op dinsdag 12 november, tijd (avond) volgt
  • Zeeland in Terneuzen in Openbare Bibliotheek op woensdag 13 november, 13.30-16.15 uur
  • Noord-Holland in Haarlem bij het Noord-Hollands Archief op donderdag 14 november, tijd (avond) volgt
  • Overijssel in Nijverdal in het Memory Museum op vrijdag 15 november, 13.30 – 17.00 uur
  • Friesland in Leeuwarden bij Tresoar Leeuwarden op zondag 17 november, 13.30-17.00 uur
  • Zuid-Holland in Den Haag bij het Nationaal Archief op dinsdag 26 november, 17.00 – 20.30 uur
  • Utrecht in Utrecht bij Het Utrechts Archief op donderdag 28 november, 14.00 – 17.00 uur
  • Noord-Brabant in Den Bosch bij het BHIC op donderdag 28 november, tijden volgen
  • Zeeland in Renesse in het Dorpshuis in Renesse op donderdag 23 januari 2025, 13.30 – 16.15 uur

Over de samenwerking

Oorlog voor de Rechter is een project van het Nationaal Archief, WO2Net, Huygens Instituut en NIOD. Binnen dit project wordt het CABR gedigitaliseerd en vanaf 2025 wordt het eerste deel gecontextualiseerd online geplaatst. ARQ versterkt de zorg en ondersteuning aan kinderen van ouders die tijdens WO2 de kant van de bezetter kozen. Regionale archiefinstellingen zijn houder van het historische verhaal uit een regio en brenger van dat verhaal richting een breed publiek.

Alle informatie over dit project is te vinden op oorlogsvoorderechter.nl.

Meer activiteiten?

CollectieOverleg & CollectieLoket WO2

De vraagbaak voor Tweede Wereldoorlog collecties

Informatiebijeenkomsten openbaar en online CABR

Dit najaar informatiebijeenkomsten over openbaar en online Centraal Archief Bijzondere Rechtspleging in heel Nederland

Netwerkdag 2025

Voor in de agenda: dinsdag 25 maart 2025 in Beeld & Geluid Hilversum

Wo2Net
Contactgegevens

Stichting WO2Net
Vijzelstraat 32
1017 HL Amsterdam

©2024 – Alle rechten voorbehouden