collectieoverleg Archives

Collectieoverleg #3 | Gevaarlijkse stoffen in collecties

collectieoverleg

Voor het online CollectieOverleg van 27 mei hebben we Alexandra van Kleef (RCE | LinkedIn) en Arco Seton (Linkedin | NMM) gevraagd ons bij te praten over de Werkgroep “Gevaarlijke stoffen in collecties” waar ze vanuit RCE sinds eind 2024 bij betrokken is.

Daarnaast willen we jullie mening peilende betrekking tot een aantal ontwikkelingen waar we als WO2Net mee bezig zijn.

Wanneer: 27 mei 2025, 14:00 uur
Waar: online via Teams (link)

Werkgroep Gevaarlijke stoffen in collecties

De Werkgroep Gevaarlijke stoffen in collecties en verzamelingen is in 2024 opgericht door de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed en bestaat verder uit vertegenwoordigers van Nemo Science Museum, Beeld & Geluid, Museon-Omniversum, TU Delft, KB Nationale Bibliotheek, Rijksmuseum Boerhaave Teylers Museum, Nationaal Militair Museum en Naturalis Biodiversity Center. Binnen de werkgroep wordt kennis ontwikkeld rondom de omgang met gevaarlijke stoffen in objecten met een cultuurhistorische waarde, waarbij een uitgebreid stappenplan in de maak is. De focus ligt in eerste instantie op asbest, arsenicum, kwik, radioactieve stoffen en pesticiden, maar ook aan een thesaurus wordt gewerkt. Inmiddels zijn 69 stoffen geïdentificeerd.

Graag vertellen we iets over de ervaringen tot nu toe, wat we geleerd hebben, en ook halen we graag vragen op over eigen ervaringen en casussen.

Gevaarlijke stoffen?

Onder gevaarlijke stoffen worden die stoffen verstaan die gevaar kunnen opleveren voor mens en/of milieu. Denk hierbij aan asbest, arsenicum, kwik of radium. Voor het gebruik van dergelijke stoffen is strenge wet- en regelgeving ontwikkeld, en veel stoffen mogen überhaupt niet meer worden gebruikt.

In oudere objecten zijn deze stoffen soms wél nog te vinden, als integraal onderdeel van het object of ooit toegevoegd als bestrijdingsmiddel tegen insecten. Juist deze objecten bevinden zich in musea, bibliotheken of in collecties van verzamelaars.

Het is goed je daarvan bewust te zijn, zonder in paniek te raken natuurlijk! Met een aantal maatregelen is het mogelijk te zorgen voor zowel het behoud van de objecten als de persoonlijke gezondheid.

Kennisbank Gevaarlijke stoffen (RCE)

Handige vragen die je helpen om het risico in je collectie in kaart te brengen:

Wat heb je nodig om gevaarlijke stoffen in de eigen collectie te kunnen herkennen?
Weet je of je gevaarlijke stoffen in de collectie hebt, en zo ja, welke?
Weet je waar je meer informatie over die stoffen kunt vinden?
Ben je bekend met de wet- en regelgeving rondom gevaarlijke stoffen?
Zijn er concrete voorbeelden van situaties waarin je geconfronteerd werd met de complexiteit rondom gevaarlijke stoffen?
Weet je wat je moet doen bij een calamiteit als er sprake is van gevaarlijke stoffen?
Wordt er gedacht over het afstoten van objecten met gevaarlijke stoffen en op welke manier?

De RCE ontwikkelde een online kennisbank die je verder kan helpen om de risico’s in kaart te brengen. De kennisbank is te vinden op: https://kennis.cultureelerfgoed.nl/index.php/Gevaarlijke_stoffen_in_collecties